Luật thi đấu bida anh - English billiards

Tìm hiểu luật thi đấu bida Anh, dựa theo Luật được ban hành của Hiệp hội Billiard - Snooker chuyên nghiệp thế giới và Liên đoàn Billiard - Snooker thế giới

Thiết bị

Bàn tiêu chuẩn

Các kích thước

Khu vực trong lòng bàn (phạm vi từ các mặt băng) phải đo được 11ft 81/2 in x 5ft 10in (3569mm x 1778mm) với độ dung sai cho cả hai kích thước là +/- 13mm.

Chiều cao

Chiều cao của bàn được tính từ sàn tới mặt trên của băng phải từ 851mm đến 876mm.

Các lỗ trên bàn

Có hai lỗ ở cuối "Spot" được gọi là 2 lỗ ở đỉnh, hai lỗ ở cuối "Baulk" được gọi là 2 lỗ ở đáy, mỗi điểm giữa của băng dài có 1 lỗ được gọi là 2 lỗ giữa. Các lỗ phải phù hợp với các đường đo được Hiệp hội Billiard - Snooker chuyên nghiệp thế giới cho phép.

Đường Baulk và Baulk

Một đường thẳng được kẻ song song với băng đáy và cách đó 737mm được gọi là đường Baulk và khoảng trống giữa đó được gọi bằng Baulk.

Đường D

Là nửa hình tròn được vẽ trong Baulk có tâm ở giữa đường Baulk và bán kính là 292mm

Các điểm đánh dấu

Có 4 điểm được đánh dấu trên đường tâm dọc của bàn:

Điểm cách mặt băng đỉnh 324mm (điểm đầu bàn).
Điểm trung tâm, nằm giữa bề mặt băng đỉnh và băng đáy.

Điểm hình chóp, nằm giữa Điểm trung tâm và bề mặt băng đỉnh.
Điểm nằm giữa đường Baulk.

Những viên bi

Tất cả các bi phải có thành phần cấu tạo được chấp thuận, đường kính mỗi bi là 52,5mm với dung sai +/- 0,5mm. Phải có trọng lượng đều nhau trong phạm vi dung sai cho phép là 0,5g/bộ. Một bi hay cả bộ có thể được thay đổi theo thoả thuận giữa các đấu thủ hay theo sự quyết định của trọng tài.

Cơ bida

Cơ không ngắn hơn 914mm, và không có sự thay đổi lớn so với truyền thống về hình thù và kiểm dáng đã được chấp nhận.

Những định nghĩa

Ván đấu

Ván là khoảng thời gian từ cú đánh mở đầu cho đến khi:

Đạt tới một thời gian đã quy định.
Một bên đạt tới số điểm đã quy định.
Được thưởng do quyết định của trọng tài.

Trận đấu

Trận là số ván được thoả thuận hay quy định.

Những trái bi

Bi cái là bi của người đánh.
Bi khác và bi màu đỏ được gọi là bi mục tiêu.

Những cú đánh

Một cú đánh được thực hiện khi người đánh đánh bi cái bằng đầu cơ.
Một cú đánh là không hoàn thành cho đến khi các bi đứng yên.
Một cú đánh có thể thực hiện bởi trực tiếp hay gián tiếp vì vậy:

Một cú đánh trực tiếp là khi bi cái đánh bi mục tiêu mà không đánh vào băng trước.
Một cú đánh gián tiếp là khi bi cái đánh vào 1 hay nhiều băng trước khi chạm bi mục tiêu.

Bi vào lỗ

Là cú đánh ghi điểm không bao gồm cú đánh trúng nhiều bi một lúc, đó là:

Bi mục tiêu vào lỗ
Bi cái vào lỗ
Hai bi mục tiêu vào lỗ
Một bi mục tiêu và bi cái vào lỗ.
Hai bi mục tiêu và bi cái vào lỗ.

Đánh trúng nhiều bi một lúc

Là khi không có bất cứ sự vi phạm Luật nào, bi cái tiếp xúc cả hai bi mục tiêu trong một cú đánh.

Bi nằm trong tay

Bi của người đánh trong tay khi:

Trước khi bắt đầu mỗi ván
Khi bi đã vào lỗ
Khi đã bị rời khỏi bàn

Nó vẫn ở trong tay cho đến khi:

Đánh đúng luật từ trạng thái trong tay
Phạm lỗi khi bi đang ở trên bàn

Bi trong cuộc

Bi trong cuộc là khi nó không phải ở trạng thái trong tay. Bi đỏ là trong cuộc khi được đặt vào điểm và vẫn như vậy cho đến khi nó được đưa vào lỗ hoặc rời khỏi bàn.

Bi ở trong Baulk

Bi ở trong Baulk là khi nó đứng trên đường Baulk hoặc ở giữa đường Baulk và băng đáy.

Bi rời khỏi bàn

Bi bị coi rời khỏi bàn nếu nó nằm yên không phải trong lòng bàn hay dưới lỗ, hoặc bi nhảy lên trong khi đánh.

Đánh trượt

Là khi bi cái không chạm vào bi nào

Phạm lỗi

Là bất cứ vi phạm nào đối với Luật này.

Điểm đặt bị chiếm

Một điểm được gọi là bị chiếm khi bi không thể đặt lên điểm đó mà không chạm bi khác.

Đẩy cơ

Cú đánh đẩy cơ được thực hiện khi đầu cơ vẫn tiếp xúc với bi cái.

Sau khi bi cái bắt đầu chuyển động về phía trước.
Bi cái tiếp xúc bi mục tiêu ngoại trừ khi bi cái và bi mục tiêu hầu như chạm vào nhau, nó sẽ không bị xem như là đẩy cơ nếu bi cái tiếp xúc vào bi mục tiêu ở phần rất mỏng.

Tìm hiểu luật thi đấu bida Anh

Mô tả trận đấu

English Billiard được chơi bởi 2 đấu thủ hay 2 bên có thể tóm tắt như sau:

Có 3 bi được sử dụng, 1 bi trắng thường ở 1 bên, 1 bi trắng có chấm (có 2 chấm hay nhiều hơn để phân biệt) ở bên kia và 1 bi đỏ.
Cú đánh ghi điểm trong 1 lượt cơ của đấu thủ được tính bằng các cú đánh bi mục tiêu vào lỗ, bi cái vào lỗ, trúng nhiều bi một lúc một cách đơn lẻ hay kết hợp.
Các điểm thưởng trong cú đánh ghi điểm được cộng thêm cho người đánh.
Các điểm phạt do phạm lỗi hay đánh trượt được cộng cho đấu thủ kia.
Một chiến thuật được áp dụng bất cứ lúc nào trong trận đấu là đưa cả hai bi mục tiêu vào trong Baulk trong khi đấu thủ tiếp theo với bi cái trong tay muốn thực hiện một cú đánh đúng luật thì bắt buộc phải đánh 1 cú đánh gián tiếp.

Bắt đầu trận đấu

Việc chọn bi màu trắng hay bên nào đi trước sẽ được quyết định bằng cách thi và người thắng sẽ có cả 2 sự lựa chọn này.

Thứ tự được xác định như vậy và phải duy trì không đổi trong suốt trận đấu.
Bi đỏ được đặt ở điểm đầu bàn và đấu thủ đi đầu tiên bắt đầu cú đánh từ trạng thái trong tay và trận đấu bắt đầu khi bi cái được đặt trên bàn và được tiếp xúc bởi đầu cơ hay:

Khi một cú đánh được thực hiện hoặc
Trong khi nhắm vào bi cái.

Thể thức thi đấu

Các đấu thủ đánh luân phiên hoặc theo lượt trừ khi ghi được điểm, trong trường hợp này đấu thủ sẽ tiếp tục đánh với các vị trí bi để lại trên bàn.
Sau khi bi cái vào lỗ hay bi cái dính với bi khác thì đấu thủ bắt đầu đánh ở trạng thái trong tay
Khi đấu thủ không ghi được điểm, lượt cơ, của đấu thủ đó sẽ kết thúc và đấu thủ tiếp theo sẽ đánh với vị trí bi để lại. Đấu thủ này sẽ đánh từ trong tay nếu bi cái không ở trên bàn hay dính vào bi khác.
Sau một cú đánh phạm lỗi, đấu thủ tiếp theo sẽ đánh từ trong tay với 2 bi mục tiêu được đặt ở các điểm quy định.

Cách thức tính điểm

Đánh trúng nhiều bi một lúc, bi trắng vào lỗ, bi cái trước khi vào lỗ chạm bi trắng sẽ được tính 2 điểm cho mỗi thứ.
Đánh vào lỗ bi đỏ và bi cái trước khi vào lỗ chạm bi đỏ sẽ được tính 3 điểm cho mỗi thứ.
Nếu có từ 2 bi được đưa vào lỗ hoặc sự kết hợp với đánh bi vào lỗ là đánh trúng nhiều bi một lúc trong cùng 1 cú đánh, tất cả đều được ghi điểm.
Khi một cú đánh bi cái vào lỗ kết hợp với đánh trúng nhiều bi một lúc thì sẽ tính điểm (cộng vào với số điểm đánh trúng nhiều bi một lúc).

3 điểm nếu bi đỏ được đánh bởi bi cái trước tiên.
2 điểm nếu bi trắng mục tiêu được đánh bởi bi cái trước tiên.
2 điểm nếu cả 2 bi mục tiêu được đánh cùng một lúc.

Đánh từ trạng thái trong tay

Để đánh từ trạng thái trong tay thì bi cái phải được đánh từ vị trí trên hay trong phạm vi các đường của "D" và:

Trọng tài sẽ tuyên bố nếu được yêu cầu là liệu bi cái đã được đặt đúng hay không (nghĩa là bi cái không ở ngoài phạm vi các đường của "D").
Bi cái phải chạm 1 băng hay 1 bi ở ngoài Baulk trước khi quay trở lại đến điểm dừng hoặc trước khi chạm 1 bi ở trong Baulk.
Nếu 1 bi mục tiêu đang ở trong Baulk, không có phần nào trên bề mặt của nó có thể được đánh trực tiếp từ trạng thái trong tay, ngay cả khi phần của bề mặt đó nằm trên đường Baulk.

Đặt bi mục tiêu

Nếu bi đỏ được đưa vào lỗ hay rơi khỏi bàn, nó sẽ được đặt lại tại điểm đầu bàn hay:
Nếu điểm đầu bàn bị chiếm chỗ nó sẽ được đặt tại điểm hình chóp
Nếu cả điểm đầu bàn và điểm hình chóp đều bị chiếm chỗ thì nó được đặt tại điểm trung tâm.
Nếu bi đỏ được đưa vào lỗ 2 lần liên tiếp từ điểm đầu bàn mà không có sự kết hợp ghi điểm nào khác thì nó sẽ được đặt tại điểm trung tâm hay:

Nếu điểm trung tâm bị chiếm chỗ nó sẽ được đặt tại điểm hình chóp.
Nếu cả điểm trung tâm và điểm hình chóp đều bị chiếm chỗ thì nó sẽ được đặt tại điểm đầu bàn.

Đối với các lần đánh vào lỗ bi đỏ tiếp theo đó mà không có sự kết hợp sự ghi điểm nào khác nó sẽ được đặt tại điểm đầu bàn 2 lần, sau đó điểm trung tâm 1 lần nối tiếp nhau trong khi các điểm đó không bị chiếm chỗ.
Trọng tài sẽ thông báo cho đấu thủ theo đề nghị có bao nhiêu cú đánh vào lỗ liên tiếp trên cùng 1 điểm.
Một bi không bị coi như là ở trên bất cứ điểm nào trừ khi nó đã được đặt vào đó bằng tay.
Nếu 1 bi khác chạm vào bất cứ bi nào đã được đặt lên điểm đó bằng tay, nó sẽ được coi là không ở trên điểm đó nữa cho dù nó có thể không bị di chuyển.
Đấu thủ sẽ không chịu trách nhiệm về bất cứ sai lầm nào của trọng tài trong việc đặt bi mục tiêu vào điểm.

Giới hạn của các cú đánh trúng nhiều bi một lúc

Các cú đánh trúng nhiều bi một lúc liên tiếp mà không kết hợp với 1 cú đánh vào lỗ nào khác được giới hạn đến 75 lần.
Sau 70 lần đánh trúng nhiều bi một lúc, trọng tài sẽ tuyên bố "70 lần đánh trúng nhiều bi một lúc". Nếu trọng tài không tuyên bố như vậy thì đấu thủ sẽ có quyền thực hiện thêm 5 lần đánh trúng nhiều bi một lúc nữa sau khi trọng tài tuyên bố.
Trọng tài sẽ thông báo cho đấu thủ khi yêu cầu là có bao nhiêu cú đánh trúng nhiều bi một lúc đã được thực hiện.

Giới hạn của các cú đánh vào lỗ

Những cú đánh vào lỗ liên tiếp mà không kết hợp với 1 cú đánh trúng nhiều bi một lúc được giới hạn đến 15 lần.
Sau 10 lần đánh bi vào lỗ, trọng tài sẽ tuyên bố "10 lần đánh bi vào lỗ". Nếu trọng tài không tuyên bố như vậy thì đấu thủ sẽ có quyền thực hiện thêm 5 lần đánh bi vào lỗ nữa sau khi trọng tài tuyên bố.
Trọng tài sẽ thông báo cho đấu thủ khi yêu cầu là có bao nhiêu cú đánh bi vào lỗ đã được thực hiện.

Bi nằm trên mép lỗ

Nếu 1 bi bị rơi vào lỗ mà không bị chạm bởi 1 bi khác hay là 1 phần của cú đánh đang thực hiện, nó sẽ được đặt lại và các điểm đã ghi được sẽ được tính.
Nếu nó bị chạm bởi 1 bi khác có liên quan đến cú đánh:

Không có sự vi phạm luật nào thì tất cả những bi này sẽ được đặt lại và đấu thủ có thể đánh lại cú đánh đó hay có thể đánh cú khác theo ý của đấu thủ đó.
Nếu có sự phạm lỗi, tất cả bi này sẽ được đặt lại và đấu thủ tiếp theo có sự lựa chọn thông thường sau cú đánh phạm lỗi.

Nếu 1 bi cân bằng trong chốc lát trên mép lỗ và sau đó rơi vào lỗ, nó sẽ được tính như là vào lỗ và không phải đặt lại.

Bi bị di chuyển không phải do đấu thủ

Nếu bi đang đứng yên hay đang chuyển động mà bị làm di chuyển không phải do đấu thủ thì nó sẽ được đặt lại bởi trọng tài ở vị trí mà trọng tài nhận định rằng nó đã ở đó hay nó sẽ dừng ở đó.

Điều luật này bao gồm cả những trường hợp một sự cố xảy ra do một người khác không phải là người cùng bên với đấu thủ và làm đấu thủ đó di chuyển bi.
Không đấu thủ nào bị phạt vì sự làm di chuyển bi bởi trọng tài.

Bi dính

Khi bi của đấu thủ dính với bi khác thì bi đỏ sẽ được đặt tại điểm đầu bàn, bi của đấu thủ kia nếu còn ở trên bàn thì đặt ở điểm trung tâm và đấu thủ sẽ đánh từ trong tay.

Phạm lỗi

Những hành động sau đây là phạm lỗi:

Đánh 1 bi khác không phải bi cái
Đánh bi cái nhiều hơn 1 lần
Đánh khi cả 2 chân rời khỏi bàn
Đánh khi không phải lượt
Đánh không đúng quy định từ trạng thái trong tay, bao gồm cả cú đánh mở đầu.
Đánh khi bất cứ 1 bi nào chưa dừng hẳn
Thực hiện cú đánh nhảy
Đẩy cơ
Làm bi rơi khỏi bàn
Thực hiện nhiều hơn 15 cú đánh vào lỗ liên tiếp
Thực hiện nhiều hơn 75 cú đánh trúng nhiều bi một lúc liên tiếp
Chạm bi bằng bất cứ bộ phận nào
Đánh trước khi trọng tài hoàn thành việc đặt bi vào điểm
Đánh bi cái trượt tất cả bi mục tiêu
Bàn bạc với người cùng bên không đúng luật.
Cơ không đạt tiêu chuẩn

Phạt sau khi phạm lỗi

Khi có phạm lỗi, trọng tài phải ngay lập tức báo "lỗi".
Nếu đấu thủ chưa thực hiện cú đánh thì đấu thủ đó ngay lập tức mất lượt.
Tất cả điểm ghi được trước khi phạm lỗi đều được tính và sẽ không có điểm nào được tính trong cú đánh phạm lỗi
Tất cả các lỗi đều bị phạt 2 điểm nhưng không quá 2 điểm sẽ bị tước đi trong mọi cú đánh. Ngoài ra, đấu thủ tiếp theo sẽ có quyền lựa chọn.
Đánh với các vị trí bị dừng, kể cả bi đỏ, ngoại trừ khi bi đỏ không còn ở trên bàn thì nó sẽ được đặt vào điểm quy định.
Đánh từ trạng thái trong tay với bi đỏ được đặt ở điểm đầu bàn, bi trắng mục tiêu nằm ở điểm trung tâm.
Nếu cú đánh phạm lỗi không được thông báo của trọng tài và cũng không có sự khiếu nại nào của đấu thủ kia trước khi thực hiện cú đánh tiếp theo thì lỗi đó sẽ được bỏ qua.

Phạt sau khi đánh trượt

Nếu một cú đánh trượt được thực hiện trong khi đánh từ trạng thái trong tay mà không có bi mục tiêu nào nằm ngoài Baulk, trọng tài sẽ thông báo "đánh trượt" và 2 điểm bị phạt sẽ cộng vào cho đấu thủ kia. Đấu thủ tiếp theo sẽ đánh tiếp ở vị trí bi điểm dừng và không được đặt lại bi.
Ngoại trừ trường hợp trên thì bất cứ cú đánh trượt nào khác đều là phạm lỗi.